古人已死书独存。
吾曹赖书见古人。
後之视今犹视古,吾书未泯要有取。
贾生痛哭汉文时,至今读之有余悲。
魏徵嘻笑封德彝,生亦岂责绛灌知。
穷秋风雨卧孤馆,万世悠悠百年短。
垂死成功亦未晚,安知无人叹微管!
两两星躔九九车,天津笑我醉骑驴。
床头正可著周易,架上何妨抽汉书。
幸有古人同臭味,不嫌儿子似迂疏。
颓然白发虽堪鄙,耐事禁愁却有余。
客从远方至,遗我书一编。
览旧眼全痛,诵新神顿还。
初披愁欲尽,久翫翳不妍。
情知无住处,闵免复竟篇。
庶几槁滓中,或沥腴一涓。
终然寂无获,所获倦且昏。
倦甚得佳睡,犹胜不得眠。
读书不厌勤,勤甚倦且昏。
不如卷书坐,人书两忘言。
兴来忽开卷,径到百圣源。
说悟本无悟,谈玄初未玄。
当其会心处,只有一欣然。
此乐谁为者,非我亦非天。
自笑终未是,拨书枕头眠。
宦途至老无余俸,贫悴还如筮仕初。
赖有一筹胜富贵,小儿读遍旧藏书。
易经独不遭秦火,字字皆如见圣人。
汝始弱龄吾已耄,要当致力各终身。
简断编残字欲无,吾儿不负乃翁书。
绝胜锁向朱门里,整整牙签饱蠹鱼。
两眼欲读天下书,力虽不迨志有余。
千载欲追圣人徒,慷慨自信宁免愚?置书不读谈虚无,谁其始为此创疽?古时泽被禽与鱼,博施所以为唐虞。
正使老释信不诬,为我未免近杨朱。
高轩大旆塞路衢,台阁尊显来于于,安得禹皋日陈谟,沾濡四表无焦枯,坐令事业见真儒,老农不恨老耕鉏。
面骨峥嵘鬓欲疏,退藏只合卧蜗庐。
自嫌尚有人间意,射雉归来夜读书。
残雪初消荠满园,糁羹珍美胜羔豚。
吾曹舌本能知此,古学工夫始可言。